İstanbul’daki İlk Ve Ortaöğretim Öğrencileri’nde Tarih Algısı Araştırması Ve Tarih Ders Kitapları İncelemesi

Dünya’da ve ülkemizde okutulan Tarih, günlük yaşantımızda kullanabileceğimiz çok önemli bir genel kültür dersidir. Amacımız bu kültüre dâhil ilköğretim ve lise düzeyindeki öğrencilerin algılarını öğrenmek, onların tarih algısını saptamak ve bu doğrultuda Tarih öğretiminin en temel araçlarından biri olan tarih ders kitaplarını incelemektir.

Tarihi anlamak, tarihi neden ve nasıl öğrenmemiz gerektiğini bilmekle mümkün olur ancak. Tarih nedir? ve Ne olarak algılanmaktadır? sorusuna cevap aramanın yanında, tarih öğretiminde önemli faktörler arasında yer alan ders kitapları bu amaca ne kadar ve nasıl hizmet ediyor? sorusuna cevap bulabilmek amacıyla iki yönde çalışmalarımızı sürdürdük. Bir taraftan ilk ve orta öğrenim gençliğinin düşüncelerini ve algısını ölçmek için anket yaptık ve değerlendirdik öte yandan ders kitabı kriterleri doğrultusunda örnek olarak seçtiğimiz MEB Tarih I,Tarih II ve TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük kitaplarını inceledik ve bu algıdaki rolünü tespit etmeye çalıştık.

Projenin ilk aşamasında;  “Tarih nedir, ne değildir, insanlardaki tarih algısı nedir? Tarih nasıl, neden ve kaç yaşında öğretilmelidir?” soruları üzerine eğildik ve tartışmalar bölümünde bu sorulara cevap vermeye çalıştık. İkinci aşamada ise tarih öğreniminin temel elemanlarından olan lise tarih ders kitaplarını MEB kitapları örneğinde incelemek üzere ders kitaplarının nasıl inceleneceği konusunda araştırmalar yaptık. Ayrıca İstanbul Üniversitesi HAYEF Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı ve Tarih Profesörü İbrahim GÜLER ‘den konuyla ilgili akademik düzeyde fikirler aldık.

İnsanların tarih algısını saptamak için veri toplama tekniklerinden anket yöntemini kullandık. İlk ve ortaöğretim öğrencileri, tüm evreni temsil etmesine çalışılarak seçilen örnekleme uygulanan anket sorularının, öğrencilerin tarih algısı ile tutumlarını ölçmeye yönelik olmasına dikkat ettik. Anketin güvenilirliğini ölçmek amacıyla, bazı sorular öğrencilere farklı şekillerde tekrar sorduk. Anketin hazırlanma aşamasında “Anket nedir?”, “Soru hazırlama teknikleri nelerdir?” gibi sorularımıza konu uzmanı Aydın ERDEM ’den cevaplar ve fikirler aldık.

Tarih pek çok farklı şekillerde tanımlana gelen, bilim olup olmadığı hala tartışılan ancak öğrenim yıllarında öğrencilerin öyle ya da böyle karşı karşıya kaldıkları ve sıkça da şikayetçi oldukları bir ders. Bu dersin nasıl öğretilmesi gerektiği hakkında araştırmalarımızın sonucunda öğrencilerin tarihi en çok ders kitapları ve öğretmenlerinden öğrendiklerini saptadık. Bu bağlamda tarih ders kitaplarını piyasada bulunan ve ulaşabildiğimiz kitap inceleme kılavuzlarına ve Milli Eğitim Bakanlığı ders kitabı ölçütlerine göre inceledik ve ölçütlere tam anlamıyla uyulmadığını tespit ettik. Anketlerimiz de öğrencilerin tarih algısının bizim görüşümüzü destekler şekilde olduğunu kanıtlamıştır.

Danışman Öğretmen/ler      : Nimet RENKLİYILDIZ AKINCI