İnsanda Serbest Radikal Oluşumuna Elektromanyetik Dalgaların Etkisinin Araştırılması
Malondialdehit (MDA) , herhangi bir oksidan stres ( yüksek ısı, radyasyon, ilaçlar, kanserojen maddeler ) varlığında oluşan oksijen radikallerinin ortamda bulunan doymamış yağ asitlerine saldırması sonucunda oluşan moleküllerdir. Çalışmamızda; çalışma ortamlarında elektromanyetik ışınlara maruz kalan kişilerde lipid peroksidasyon ürünü malondialdehit tükrük düzeylerinin belirlenerek, sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması amaçlandı. Bu çalışmada, serbest radikallerin doymamış yağlarla verdiği reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan son ürün olan ve oksidan maddelerin verdiği hasarın düzeyini belirlemede kullanılan malondialdehid (MDA) maddesinin elektromanyetik dalgalara, çalışma ortamlarında uzun süre maruz kalan kişilerin tükrük sıvısındaki düzeylerini tespit etmeyi ve elektromanyetik dalgalar ile tükrük sıvısındaki MDA değerleri arasında bir bağlantı olup olmadığını kıyaslamayı amaçladık. YÖNTEM:Bu çalışmada, bir bankada çalışan ve gün boyu daha çok bilgisayar ve monitörlerinin yoğun olduğu ortamda uzun süre çalışan bir grup ( vezne, İşlem memuru gibi. 9 kişi ) ve de bir lisede bilgisayarlarla uzun süre çalışmak zorunda olan ikinci bir grup (muhasebeciler, fotokopiciler, bilgisayar öğretmenleri, 10 kişi) ile kontrol olarak seçilen lisedeki öğrencilerden (16 kiʟi) alınan tükrük örnekleri kullanıldı. Tükrük sıvısında bulunan MDA değerlerini ölçmek için seçtiğimiz numuneler tiyobarbiturik asitle muamele edilip 30 dk kaynatıldı ve spektrofotometrede 532 nm ( nanometre)’ de okutuldu. SONUÇ:Bu sonuçlara göre, elektromanyetik dalgalara maruz kalan her iki grup, banka ve de okul, da kontrol grubuna kıyasla anlamlı iki kat daha yüksek MDA değerleri göstermiştir. Televizyon grubu içerisindeki MDA değerleri kendi aralarında daha yakın değerler gösterirken, ortalama değerleri kontrol grubunun yaklaşık iki katı olmuştur. Okul grubu içerisindeki MDA değerlerinde ise ortalamanın oldukça üzerinde üç değerin bulunması genel ortalamayı yükseltmiş ve standart sapmayı arttırmıştır.
Nebi ŞAHİN Sena Eniş Hacer Can