İncir Sütünün, Süt Üzerindeki Yoğunlaştırıcı Etkisinin Bakteri Kaynaklı Olup Olmadığının Araştırılması
Bir televizyon programında, doğu illerimizden birinde hayvancılıkla uğraşan yaşlı bir adamın incirin olmamış meyvesinin sütünü ya da meyvesi bulunamadığında incir dalını, koyun sütü içine ilave ederek bir tür peynir yaptığını gördük. Bunun üzerine İncir dalında bulunan ve sütün peynire dönüşmesine neden olan etkeni araştırmaya başladık. Bu konuda fazla bilgi olmadığını görünce projemizi bu konuda yapmaya karar verdik.
İncirde, Moraceae (dutgiller) familyasının diğer üyelerinde olduğu gibi lateks (süt) denen sarı ya da beyaz renkli bir madde bulunmaktadır. Yaptığımız araştırmalarda bu sütün, teleme peyniri ve yöresel bir tatlı olan incir uyuşturmasında, kıvam arttırıcı olarak kullanıldığını tespit ettik. Bu olayda, yoğunlaşmayı sağlayan etkenin bir mikroorganizma olup olmadığını araştırmak istedik.
Pastörize edilmemiş koyun sütü ve pastörize edilmiş inek sütünü kaynatıp ılıttıktan sonra içine iki kısa incir dalı koyduk. Oda sıcaklığına ayarlı etüvde bir gün bekletilen sütün yoğunlaştığını gözlemledik. Sonra, yoğunlaşmış sütlerden aldığımız örnekleri, petrideki besiyerlerine ekerek oda sıcaklığına ayarlı etüvde beklettik. Aynı işlemi yöresel yöntemle hazırladığımız incir tatlısı için de tekrar ettik. İki gün sonra tüm petrilerde üreme olduğu gözledik. Tek kolonilerden steril öze ile örnek alarak yeni petri kaplarına ekim yaptık. Böylece bakterileri saflaştırmış olduk. Sütü yoğunlaştıranın gerçekten bir bakteri olup olmadığını test etmek için kaynatılıp ılıtılmış pastörize süte besiyerindeki saflaştırılmış bakteri kolonilerinden bir miktar koyarak etüvde beklettik. Yoğunlaşmanın olması; sütün kıvamının arttıran etkenin bakteri olduğunu ispatladı. Sonra petri kabından aldığımız bakteri örneğinin DNA’sını izole ettik. Bu DNA’nın, bakterinin tanımlanmasında kullanılan özgün bir gen bölgesini (16s rRNA) PCR yöntemi ile çoğalttık. Genin dizilimini belirlemek için analize gönderdik, elde edilen gen baz dizisini, BLAST (Basic Local Aligment Search Tool) isimli bilgisayar programındaki veri tabanı ile karşılaştırdık ve her iki uçtan okuma yapıldığında örneğimizin Leuconostoc mesenteroides olduğunu saptadık. Bu bakteri boza yapımında kullanılan nonpatojen ve fermantasyon yapabilen bir bakteridir.
Bu bakteri cinsinin kullanılması ile elde edilecek farklı özellik ve tattaki peynirler insanların beğenisine sunulabilir.
Hazırlayan Öğrenci/ler : Merve Ece UYANIK /Eliz İLMEÇ
Danışman Öğretmen/ler : F.Ayla YAMAN / Aliye ÖZGÜR