Dalyan İztuzu Kumsalı’nda Deniz Kaplumbağası Predatörlerinin Belirlenmesi ve Çözüm Önerilerinin Geliştirilmesi

“Dünyada bilinen sekiz türünden ikisi ( Caretta Caretta ve Chelonia mydas  ) düzenli olarak
ülkemizde Akdeniz sahillerinde yumurtlarlar. Üreme dönemleri Mayıs Ağustos  ayları arasındadır.
Rahatsız edilmediğinde  kumsala çıkar ve yumurtalarını kumsallara gömer  ve denize geri dönerler.
Bu canlılarının nesillerinin devam edebilmesi için kumsala  bırakılan yumurtaların sağlıklı bir
şekilde  açılarak denize  ulaşmaları gerekmektedir. Bu yüzden Deniz Kaplumbağalarının üreme
dönemlerinde  İztuzu Plajı akşam  sekiz ile sabah  sekiz arasında  insanlara kapatılmıştır.  Ancak
doğal predatörlerden herhangi bir korunma şekilleri yoktur. Her sene, Orman ve Çevre Bakanlığı ve
Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, üniversitelerle işbirliği yaparak Önemli Kaplumbağa Koruma
alanlarında kaplumbağa nüfus ve yuva sayımı yapılmaktadır. Bu popülasyon çalışmalarına katılarak
predatörleri belirlemek üzere kumsalın çeşitli yerlerine fotokapanlar  kuruldu. Ayrıca gece
belirlenen yuvalara, predatörleri  uzak tutmak  için kafeslenmenin yanında doğal  uzaklaştırıcılar
(karabiber,  katran ağacı tozu) denenmiş, fiziksel olarak da gürültü  çıkaran bayraklar
dikilmiştir. İlk defa tilki, domuz, porsuk gibi Dalyan’daki predatörler  fotokapanla  fotoğrafları
çekilerek belirlenmiştir. Ayrıca 25 yuvada gözlem  yapılmış. Kafessiz, tel kafeslerle  beraber
diğer düşünülen koruma teknikleri denenmiş,  25 yuvadan 12 yuva predasyona  uğramış, 13 yuva sağlam
kalmıştır. En fazla tahribat koruma yapılamadan predatörler  tarafından bulunan yuvalarda (5 yuva)
olurken, en az tahribat kafes ve ses çıkartan bayraklı yuvalardan sadece  1 yuvada predasyon
olmuştur. Katran tozu ve karabiber denenen  beşer  yuvadan sadece  2 tanesinde predasyona
rastlanmıştır. Her sene yapılan popülasyon ve yuva sayımlarında predatörlere aynı zamanda
caydırıcı olarak ses çıkartan mekanizmalarla ve doğal uzaklaştırıcılarla takviye edilerek koruma
yapılırsa daha fazla deniz kaplumbağası  yavrusunun denize ulaşacağı kanaatine varılmıştır.

“Dünyada bilinen sekiz türünden ikisi ( Caretta Caretta ve Chelonia mydas  ) düzenli olarak ülkemizde Akdeniz sahillerinde yumurtlarlar. Üreme dönemleri Mayıs Ağustos  ayları arasındadır. Rahatsız edilmediğinde  kumsala çıkar ve yumurtalarını kumsallara gömer  ve denize geri dönerler. Bu canlılarının nesillerinin devam edebilmesi için kumsala  bırakılan yumurtaların sağlıklı bir şekilde  açılarak denize  ulaşmaları gerekmektedir. Bu yüzden Deniz Kaplumbağalarının üreme dönemlerinde  İztuzu Plajı akşam  sekiz ile sabah  sekiz arasında  insanlara kapatılmıştır.  Ancak doğal predatörlerden herhangi bir korunma şekilleri yoktur. Her sene, Orman ve Çevre Bakanlığı ve Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, üniversitelerle işbirliği yaparak Önemli Kaplumbağa Koruma alanlarında kaplumbağa nüfus ve yuva sayımı yapılmaktadır. Bu popülasyon çalışmalarına katılarak predatörleri belirlemek üzere kumsalın çeşitli yerlerine fotokapanlar  kuruldu. Ayrıca gece belirlenen yuvalara, predatörleri  uzak tutmak  için kafeslenmenin yanında doğal  uzaklaştırıcılar (karabiber,  katran ağacı tozu) denenmiş, fiziksel olarak da gürültü  çıkaran bayraklar dikilmiştir. İlk defa tilki, domuz, porsuk gibi Dalyan’daki predatörler  fotokapanla  fotoğrafları  çekilerek belirlenmiştir. Ayrıca 25 yuvada gözlem  yapılmış. Kafessiz, tel kafeslerle  beraber  diğer düşünülen koruma teknikleri denenmiş,  25 yuvadan 12 yuva predasyona  uğramış, 13 yuva sağlam kalmıştır. En fazla tahribat koruma yapılamadan predatörler  tarafından bulunan yuvalarda (5 yuva) olurken, en az tahribat kafes ve ses çıkartan bayraklı yuvalardan sadece  1 yuvada predasyon  olmuştur. Katran tozu ve karabiber denenen  beşer  yuvadan sadece  2 tanesinde predasyona  rastlanmıştır. Her sene yapılan popülasyon ve yuva sayımlarında predatörlere aynı zamanda  caydırıcı olarak ses çıkartan mekanizmalarla ve doğal uzaklaştırıcılarla takviye edilerek koruma yapılırsa daha fazla deniz kaplumbağası  yavrusunun denize ulaşacağı kanaatine varılmıştır.

Ayperi Durmuş                                                              Tuba Özdemir